Kultura i styl

Julius von Minutoli, Biblioteka Raczyńskich, 1833 r., żródło: http://www.bracz.edu.pl/

Biblioteka Raczyńskich powstała w 1829 roku. Ufundowana przez Hrabiego Edwarda Raczyńskiego, do dziś jest jedną z najważniejszych książnic w kraju. Już w sobotę Narodowe Czytanie „Lalki” Bolesława Prusa uroczyście rozpocznie w niej Jacek Jaśkowiak.

Raczyński

Hrabia Edward był wielkopolskim magnatem, działaczem społecznym, mecenasem sztuki i nauki, autorem oraz wydawcą. Otwarcie Biblioteki nastąpiło 5 maja 1829 roku w specjalnie dla niej wzniesionym budynku przy dzisiejszym placu Wolności 19. Raczyński chciał, by ta pierwsza w Wielkopolsce książnica publiczna stała się regionalnym ośrodkiem kultury polskiej pod zaborem pruskim. W opracowanym przez siebie statucie, określającym podstawy materialne placówki, organizację, zadania i zasady gromadzenia zbiorów, pisał „Niżej podpisany przejęty chęcią ułatwienia każdemu środków nabywania nauk i wiadomości zakłada w Poznaniu w miejscu swego urodzenia Bibliotekę publiczną, którą wraz z domem w tym celu (...) wystawionym, ze wszystkimi w nim znajdującymi się obecnie książkami, oraz funduszami na uposażenie przeznaczonymi, temuż miastu tytułem własności w wieczne nadaje posiadanie. (...) Przeznaczeniem Biblioteki Raczyńskich jest aby w czytelni, która w tejże będzie urządzoną, każdy bez różnicy osób w dniach i godzinach oznaczonych miał prawo z niej korzystać.”.

Po śmierci syna Edwarda Raczyńskiego – Rogera, bibliotekę przejęły pruskie władze zmieniając statut tak, by zgermanizować te instytucję. Na szczęście, dzięki polskim księgozbiorom oraz polskiemu personelowi biblioteka nadal była postrzegana jako ostoja polskiej kultury. 

Jak czytamy na stronie Biblioteki Raczyńskich „Odzyskanie przez Polskę niepodległości zmieniło sytuację Biblioteki Raczyńskich. W 1924 r. miasto Poznań przejęło ją na swoje utrzymanie. Pierwszym dyrektorem książnicy w wolnej Polsce był Antoni Bederski, a od 1928 r. aż do wybuchu II wojny światowej – Andrzej Wojtkowski. Mimo utraty w 1919 r. prawa do egzemplarza obowiązkowego druków ukazujących się na terenie województwa poznańskiego i mimo poważnych trudności materialnych księgozbiór Biblioteki w okresie międzywojennym systematycznie się powiększał. Pozyskano wówczas również cenne zbiory specjalne, przede wszystkim spuścizny wielu wybitnych przedstawicieli społeczeństwa wielkopolskiego oraz materiały organizacji polskich działających w okresie zaboru pruskiego.”. 

Stare VS nowe

Największa tragedia spotkała Bibliotekę Raczyńskich podczas walk o Poznań w 1945 roku. W styczniu została przez Niemców zniszczona. Legł w gruzach budynek i spłonął liczący około 180 tysięcy woluminów księgozbiór stanowiący ponad 90% bibliotecznych zbiorów przedwojennych. Po wojnie Biblioteka rozpoczęła swą działalność w budynku po dawnej szkole przy ul. Św. Marcin 65, dawniej Armii Czerwonej. Dopiero w 1956 roku zakończono odbudowę zabytkowego gmachu przy placu Wolności.

- Budynek Biblioteki Raczyńskich wzniesiony w 1829 roku i jego nowe skrzydło otwarte w 2013 roku, tworzą dobrze skomunikowany funkcjonalnie obiekt przyjazny dla czytelników. W nowej przestrzeni znalazły się zbiory, z których wcześniej można było korzystać w budynku przy Św. Marcinie, a który nie był wystarczający dla potrzeb czytelników i oferty biblioteki na miarę XXI wieku, dlatego jest już zamknięty. Poza wspomnianym gmachem głównym w centrum miasta, Biblioteka Raczyńskich to 42 filie rozmieszczone na terenie całego Poznania. W sumie z Biblioteki Raczyńskich korzysta blisko 90 tysięcy zarejestrowanych dzieci i dorosłych – objaśnia Anna Kozłowska Kierownik Działu Koordynacji Działalności Kulturalnej i Promocji Biblioteki Raczyńskich.

Biblioteka XXI wieku

- Nasi czytelnicy chętnie korzystają z możliwości wypożyczenia książek papierowych, audiobooków, płyt z filmami i muzyką. Czytelnicy niewidomi otrzymują nagrania plików książek na nośnikach czytak , elektor i victor, a także książki pisane alfabetem Braille'a. W naszej Czytelni Multimedialnej zapraszamy do korzystania z darmowych baz plików z tekstami, obrazami czy dźwiękiem, filmów, nagrań i mikrofilmowych zapisów archiwalnej prasy, a w Czytelni Czasopism bieżących z ponad 400 tytułów zaprenumerowanych gazet i czasopism – tłumaczy Barbara Siejna-Matysiak z Działu Informacji i Udostępniania Zbiorów.

W założeniach Biblioteka Raczyńskich ma służyć „zarówno tym, którzy mają poczucie przynależności do globalnego społeczeństwa informacyjnego, jak i tym, którzy z rozmaitych przyczyn są wykluczeni i nigdy nie staną się jego członkami, natomiast chcą korzystać z elementarnych dóbr kultury.” jak czytamy na stronie biblioteki. Oznacza to, że regulamin korzystania ze zbiorów i usług Biblioteki Raczyńskich zaprasza wszystkie chętne osoby.

- Aby zapisać się do nas nie trzeba legitymować się ani zameldowaniem na terenie Poznania, ani wykazać, że miasto jest miejscem nauki czy zatrudnienia. Każdy zapisany do Biblioteki bezpłatnie korzysta z czytelń i wypożyczalni, z darmowego dostępu do informacji i do Internetu. Dużym uznaniem cieszą się filmy z audiodeskrypcją dla osób z dysfunkcją wzroku oraz „Wtorki dla seniora” – cykl spotkań literackich dla osób w wieku senioralnym. Ostatnio prowadzone wakacyjne warsztaty „Komputer dla seniora” miały komplet uczestników. – chwali Barbara Siejna-Matysiak.

Już w sobotę kolejne duże wydarzenie. Narodowe Czytanie „Lalki” Bolesława Prusa. O godzinie 13 na Tarasie Biblioteki Raczyńskich Czytanie zainauguruje prezydent miasta Poznania Jacek Jaśkowiak. Fragmenty „Lalki” będzie też czytał Łukasz Chrzuszcz. Na Tarasie odbędzie się również quiz dotyczący powieści Prusa oraz spektakl teatru mplusm pod tytułem „Lalki, obsesje i dusza w letargu”. Następnie w Herbaciarni będzie można zobaczyć niemy film z 1930 roku „Dusze w niewoli”. Jak piszą organizatorzy „Dusze w niewoli to rzadko wspominany beletrystyczny debiut Prusa, zapowiadający problematykę Lalki.”. Filmowi będzie towarzyszył zespół grający muzykę na żywo. O 16 w Muzeum Literackim Henryka Sienkiewicza nastąpi otwarcie wystawy „Warszawa Sienkiewicza i Prusa”. Fragmenty „Lalki” oraz felietony obydwu pisarzy przeczyta w muzeum Zbigniew Grochal.

*Tworząc artykuł korzystałem z informacji dostępnych na stronie www.bracz.edu.pl

Przeczytaj poprzedni artykuł!

STRAŻAK TO NIE PASJA, LECZ POWOŁANIE