POSTĘPOWANIA ZWROTOWE - NIEUSTAJĄCY KŁOPOT DLA MIESZKAŃCÓW PIĄTKOWA
Mieszkańcy Osiedla Bolesława Śmiałego zostali zaskoczeni niemiłą informacją o zawieszeniu postępowania mającego doprowadzić do przekształcenia we własność prawa użytkowania wieczystego działek, na których znajdują się ich mieszkania. Starania o przekształcenie kosztowały dużo wysiłku i starań, a nowe, drastycznie wysokie podwyżki opłat nawet do 1300 złotych rocznie jeszcze silniej motywowały mieszkańców. Miała w tym pomóc także 95% bonifikata przyznana przez Radę Miasta (uchwała autorstwa radnej Ewy Jemielity).
Teraz mieszkańcy otrzymują z Wydziału Gospodarki Nieruchomościami Urzędu Miasta Poznania postanowienia o zawieszeniu postępowania przekształceniowego. Dlaczego? Jak informuje Urząd Miasta, ustalono, iż przed Starostą Poznańskim prowadzone jest postępowanie o zwrot nieruchomości położonych w Poznaniu, wśród których znajdują się działki z obrębu Piątkowo. Z roszczeniem zwrotowym wystąpili spadkobiercy poprzednich właścicieli gruntów. W takim przypadku postępowanie przekształceniowe musi zostać zawieszone do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez sąd.
Sądy nierychliwe, sprawy zapewne potrwają długo, a starania i wysiłek mieszkańców, żeby zebrać wnioski o przekształcenie od wszystkich mieszkańców trzeba będzie zacząć od nowa. Najbardziej rozgoryczeni są mieszkańcy tych nieruchomości, gdzie naprawdę dużym wysiłkiem udało się zebrać wszystkie zgody.
Z kolei mieszkańcy Osiedla Jana III Sobieskiego otrzymują blok po bloku wypowiedzenie starej stawki opłaty za użytkowanie. Nowe obciążenia sięgają 1600 złotych zamiast dotychczasowych 150! Wprowadzenie nowych stawek stało się możliwe po korzystnych dla Miasta ostatecznych rozstrzygnięciach sądowych dotyczących postępowań zwrotowych, które się toczyły na wniosek poprzednich właścicieli gruntów lub ich spadkobierców.
Z jednej strony zablokowanie przekształceń poprzez roszczenia byłych właścicieli długi czas chroniło mieszkańców Osiedla Jana III Sobieskiego przed podwyżkami – teraz się to zmieniło. Za to mieszkańcy Osiedla B. Śmiałego, dążący do szybkiego przekształcenia, nie mogą tego uczynić – nagle ujawnione roszczenia zablokowały proces przekształceń.
Nie widać końca kłopotów związanych z nieruchomościami piątkowskimi. Uchwała pozwalająca na przekształcenie prawa użytkowania wieczystego za 5% wartości gruntu nie może zostać w pełni skonsumowana. Trudno przewidywać jakie będą decyzje sądu orzekającego o zwrocie bądź odmowie uznania roszczeń byłych właścicieli. Z orzeczeń wcześniejszych można wnioskować, że grunty będące w użytkowaniu wieczystym Spółdzielni Mieszkaniowej pozostaną własnością Miasta i będzie możliwe ich przekształcenie (pod warunkiem, że sprzedaż lub oddanie w użytkowanie wieczyste nastąpiło przed dniem 1 stycznia 1998r. i prawo to zostało ujawnione w księdze wieczystej). Natomiast los gruntów będących własnością Miasta, lecz nie oddanych w użytkowanie wieczyste, np. Spółdzielni, stoi pod dużym znakiem zapytania. Miasto Poznań utraciło już prawo własności kilku działek na Osiedlu Stefana Batorego i Władysława Jagiełły w wyniku ich zwrotu na rzecz byłych właścicieli. Zagrożona jest duża część parku na Osiedlu Bolesława Chrobrego (przy szkole podstawowej nr 17).
Jak to możliwe, że po tylu latach od wybudowania osiedli piątkowskich byli właściciele nadal mogą starać się o zwrot wcześniej wywłaszczonych gruntów? Umożliwiają to przepisy zawarte w ustawie o gospodarce nieruchomościami, które dokładnie określają kiedy wywłaszczoną nieruchomość można odzyskać, jeśli tę nieruchomość uznaje się za zbędną na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Poprzedni właściciel lub jego spadkobiercy mogą się starać o zwrot nieruchomości, jeśli pomimo upływu 7 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, nie rozpoczęto prac związanych z realizacją tego celu, albo jeśli utraciła moc decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji lub decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, a cel ten nie został zrealizowany. Jeżeli cel wywłaszczenia został zrealizowany tylko na części wywłaszczonej nieruchomości, zwrotowi podlega pozostała część.
Co zrobić, żeby ostatecznie rozwiązać problemy związane z użytkowaniem wieczystym i postępowaniami zwrotowymi?
Oto kilka propozycji koniecznych zmian przepisów:
Ujednolicenie wysokości bonifikaty dla tych użytkowników wieczystych będących osobami fizycznymi, członkami wspólnot mieszkaniowych i członkami spółdzielni mieszkaniowych, którzy chcą przekształcić prawo uż. wiecz. gruntu będącego własnością gminy lub Skarbu Państwa w pełną własność na cele mieszkaniowe – w Polsce obowiązują bonifikaty w różnej wysokości lub nie ma ich wcale, co narusza konstytucyjną zasadę równości.
Doprowadzenie do zmiany przepisów dotyczących uwłaszczenia mieszkańców na gruncie zabudowany m na cele mieszkaniowe (propozycja: obligatoryjne przekształcenie gruntu na wniosek więcej niż połowy użytkowników wieczystych).
Doprowadzenie do zmiany ustawy regulującej zasady wyceny gruntów przez rzeczoznawców na cele przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w pełną własność – złe zapisy powodują wycenianie gruntów już zabudowanych budynkami mieszkalnymi jako potencjalne grunty inwestycyjne niezabudowane, co znacznie i bezzasadnie podnosi ich wartość, a w konsekwencji wysokość opłaty.
Konieczne jest systemowe rozwiązanie problemu poprzez zmianę odpowiednich zapisów ustaw. Niestety, nie da się tego załatwić przyjmując uchwałę w Radzie Miasta Poznania, zmianą przepisów powinni zająć się posłowie.