Wydarzenia

Obraz autorstwa Davida Olere, symbol 73 rocznicy

Dziś obchodzimy 73. rocznicę wyzwolenia więźniów z niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz. Na terenie Miejsca Pamięci odbędą się obchody upamiętniające to wydarzenie.

Proszę Państwa do gazu

„Szczęknęły rygle, wagony otwarto. Fala świeżego powietrza wdarła się do środka, uderzając ludzi jakby czadem. Niezmiernie zbici, przytłoczeni potworną ilością bagażu, waliz, walizek, walizeczek, plecaków, tłumoków wszelkiego rodzaju (wieźli bowiem to wszystko, co stanowiło ich dawne życie, a miało rozpocząć przyszłe), gnieździli się w strasznej ciasnocie, mdleli od upału, dusili się i dusili innych. Teraz skupili się przy otwartych drzwiach, dysząc jak ryby wyrzucone na piasek.[…]

[…]Wskakuje się do środka. Porozrzucane po kątach wśród kału ludzkiego i pogubionych zegarków leżą poduszone, podeptane niemowlęta, nagie potworki o ogromnych głowach i wydętych brzuchach. Wynosi się je jak kurczaki, trzymając po parę w jednej garści.”

Te słowa zapisane przez Tadeusza Borowskiego (numer obozowy 119198) brzmią jak makabryczne koszmary, snute przez chory umysł szaleńca. Niestety, to co opisał i wiele innych obrzydliwych oraz nieludzkich rzeczy wydarzyło się w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz naprawdę.

Rok 2018 to także 75. rocznica uruchomienia na terenie obozu Auschwitz II-Birkenau czterech komór gazowych wraz z krematoriami.

„W 1942 r. rozpoczęto w Brzezince budowę 4 wielkich komór gazowych i krematoriów, które oddano do użytku w okresie od 22 marca do 25-26 czerwca 1943 r. Komory gazowe przy krematoriach II i III, podobnie jak rozbieralnie, były zlokalizowane pod ziemią, natomiast w krematoriach IV i V na powierzchni. W każdej z nich można było uśmiercić jednorazowo do około 2 tys. ludzi. Natomiast według ustaleń Zentralbauleitung z 28 czerwca 1943 r. krematoria mogły spalić w ciągu doby 4416 zwłok – po 1440 w krematoriach II i III, oraz po 768 w krematoriach IV i V, co pozwalało na kremację w ciągu roku ponad 1,6 miliona ciał (według więźniów zatrudnionych przy spalaniu przepustowość dobowa czterech krematoriów w Birkenau była wyższa i wynosiła około 8 tys.).” informuje na swojej stronie internetowej Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau.

Z tego powodu,  wizualnym symbolem rocznicy będzie jedna z prac byłego więźnia Sonderkommando Davida Olère. W swoich obrazach Olère przedstawiał dramat jakim było życie w obozie Auschwitz-Birkenau. Jego prace, choć są w głównej mierze swoistym zapisem emocji, mają też wartość historyczną. Detale, które znaleźć można w jego pracach, były znane jedynie ludziom oddelegowanym do obsługi krematoriów.

U nas w Auschwitzu…

27 stycznia 1945 roku żołnierze 60. armii Pierwszego Frontu Ukraińskiego otworzyli bramy KL Auschwitz. Wyzwolenia doczekało się około 7 tysięcy więźniów. Około 500 więźniów żołnierze radzieccy wyzwolili przed 27 stycznia, i wkrótce potem w podobozach KL Auschwitz: w Starej Kuźni, w Blachowni Śląskiej, Świętochłowicach, Wesołej, Libiążu, Jawiszowicach i Jaworznie,

„[...] Naszym oczom ukazał się straszliwy widok: ogromna ilość baraków [w Birkenau] [...]. W wielu z nich leżeli na pryczach ludzie. Były to szkielety obleczone skórą, z nieobecnym wzrokiem. Oczywiście rozmawialiśmy z nimi. Rozmowy te były jednak krótkie, ponieważ ci pozostali przy życiu ludzie byli zupełnie pozbawieni sił i z trudnością przychodziło im powiedzieć coś bliższego o swoim pobycie w obozie. Cierpieli głód, byli wycieńczeni i chorzy. Dlatego te nasze jakby wywiady były bardzo krótkie. Zapisywaliśmy, co nam oni opowiadali. Kiedy porozmawialiśmy z tymi ludźmi i wyjaśniliśmy im, kim jesteśmy i po co przybyliśmy, okazali nam oni trochę więcej zaufania. Płakały kobiety, płakali także – nie można tego ukryć – mężczyźni... Można powiedzieć, że na terenie obozu stały piramidy. Jedną stanowiła nagromadzona odzież, inną garnki, jeszcze inną – ludzkie szczęki. Wierzę, że rozmiarów zbrodni popełnionych w tym największym obozie koncentracyjnym nie domyślało się nawet dowództwo naszej armii. Wspomnienia stamtąd zachowałem na całe moje życie. To wszystko było najbardziej poruszające i najstraszniejsze, co zobaczyłem i sfilmowałem podczas wojny. Czas nie ma władzy nad tymi wspomnieniami. Nie wycisnął on z mej pamięci wszystkich okropności, które zobaczyłem i nagrałem [...].” opowiadał Aleksander Woroncow z Moskwy, operator radzieckiej wojskowej ekipy filmowej, która sfilmowała wyzwolony obozu.

W bezpośrednich walkach o wyzwolenie oświęcimskiego obozu macierzystego, obozu w Birkenau i obozu w Monowitz oraz miasta Oświęcim i okolicy, poległo ponad 230 żołnierzy radzieckich, wśród nich dowódca 472 pułku, pułkownik Siemen Lwowicz Biesprozwannyj. W większości spoczywają oni na cmentarzu miejskim w Oświęcimiu.

W obozie macierzystym i w Birkenau żołnierze radzieccy znaleźli około 600 zwłok więźniów, zastrzelonych przez esesmanów w trakcie wycofywania się z Auschwitz, oraz zmarłych z wycieńczenia.

Przestroga dla żywych

- Na polskiej ziemi, lecz nie polskimi rękami naziści wznieśli sieć obozów, wśród których Auschwitz-Birkenau stał się symbolem zła i barbarzyństwa nie tylko dwudziestego stulecia. Jak ofiarom winni jesteśmy pamięć, tak żyjącym winni jesteśmy troskę o pokój, tolerancję i prawa człowieka! – grzmiał pod pomnikiem zamordowanych w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu-Brzezince profesor Władysław Bartoszewski (numer obozowy 4427), dokładnie 23 lata temu.

- Oświęcim jest miejscem, którego nie można tylko zwiedzać. Trzeba przy odwiedzinach pomyśleć z lękiem, gdzie leżą granice nienawiści… - apelował Jan Paweł II niemal 40 lat temu.

Do momentu wyzwolenia terenów obozowych przez żołnierzy Armii Czerwonej, niemieccy naziści zamordowali w Auschwitz ok. 1,1 mln osób, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, radzieckich jeńców wojennych oraz ludzi innych narodowości. Dziś dla świata Auschwitz jest symbolem Zagłady i okrucieństw II wojny światowej. W 2005 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych uchwaliła dzień 27 stycznia Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu.
- Niech to miejsce stanowi wieczną przestrogę dla żywych! – mówił podczas obchodów 50. rocznicy wyzwolenia obozu w Oświęcimiu Lech Wałęsa.

RAMOWY PROGRAM OBCHODÓW 73. ROCZNICY WYZWOLENIA AUSCHWITZ 27 STYCZNIA 2018 R.

15.00 – konferencja prasowa: Prezentacja zeznań ofiar obozu w bazie świadectw „Zapisy Terroru” (Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego)

16:30 – otwarcie wystawy czasowej „Listy… Kolekcja Władysława Ratha” – blok 12 byłego obozu Auschwitz I (zaproszeni goście)

18.30 – obchody główne w budynku tzw. „Sauny” na terenie byłego obozu Auschwitz II-Birkenau

20.00 – ceremonia upamiętniająca – modlitwa i oddanie hołdu przy Pomniku Ofiar na terenie byłego obozu Auschwitz II-Birkenau
Prezydent RP Andrzej Duda, w roku 100-lecia odzyskania niepodległości 1918-2018, objął wydarzenia w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau honorowym patronatem.

Przeczytaj poprzedni artykuł!

ZAKOCHANY POZNAŃ - DZISIAJ BEZPŁATNA WYCIECZKA PO MIEŚCIE!