W PIĄTEK OTWARCIE CENTRUM SZYFRÓW ENIGMA
W piątek 24 września 2021 roku nastąpi uroczyste otwarcie Centrów Szyfrów Enigma im. M. Rejewskiego, J. Różyckiego, H. Zygalskiego, mieszczącego się w Collegium Martineum przy ul. Św. Marcin 78 w Poznaniu.
„Zapowiada się w tym miejscu bardzo interesująca opowieść o tym, jak doszło do deszyfrowania niemieckiej maszyny Enigma. Narracja zaczyna się głęboko w historii, następnie prowadzi przez etap dla nas najważniejszy, czyli wkład poznańskich kryptologów w złamanie szyfrów Enigmy, a kończy we współczesnym świecie. To bardzo atrakcyjna oferta szczególnie dla młodych ludzi, którzy dowiedzą się, jaki jest związek pomiędzy historią działań wojennych oraz rozwojem nauk matematycznych a dzisiejszym światem zaawansowanych komputerów” – podkreśla Marszałek Marek Woźniak.
Lokalizacja Centrum Szyfrów im. M. Rejewskiego, J. Różyckiego i H. Zygalskiego nie jest dziełem przypadku. To właśnie w stolicy Wielkopolski w 1929 r. uruchomiono kurs kryptologii, który w niebywały sposób wpłynął na historię Polski, Europy i świata. Podczas poznańskiego kursu poznali się trzej wybitni młodzi matematycy - późniejsi pogromcy kodu Enigmy. Sam budynek Centrum stoi zaś w miejscu przedwojennej siedziby filii Biura Szyfrów Wojska Polskiego zatrudniającej najzdolniejszych uczestników kursu. Nie ma więc w Polsce drugiego miejsca, w którym historia złamania najważniejszego szyfru w dziejach wybrzmiałaby równie mocno.
Projekt Centrum został zrealizowany przy wsparciu marszałkowskich środków unijnych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020, a wartość dofinansowania to blisko 10,4 mln zł.
Centrum Szyfrów Enigma jest marką Poznańskiego Centrum Dziedzictwa, miejskiej instytucji kultury. Zgodnie z hasłem – „Prawdziwa historia. Wyzwanie dla umysłu” – na multimedialnej, nowoczesnej ekspozycji opowiada historię złamania przez polskich kryptologów: Mariana Rejewskiego, Henryka Zygalskiego i Jerzego Różyckiego szyfrów niemieckiej maszyny Enigma.
Opowiada mało znaną historię sukcesu polskich matematyków. Upowszechnia ją i osadza w historii szyfrów oraz zmian technologicznych na świecie. Misją Centrum jest prowadzenie zajęć edukacyjnych, kulturalno-naukowych i animowania społecznej aktywności w centrum miasta. Ułożona chronologicznie ścieżka zwiedzania składa się ze stanowisk poświęconych historii oraz stanowisk edukacyjnych. Większość z nich zaopatrzona jest w aplikacje umożliwiające zgłębianie wiedzy na dwóch poziomach zaawansowania. Zwiedzający będą mogli zapoznać się z historią kryptografii oraz przejdą podstawowy kurs szyfrowania. Goście będą mieli możliwość zaszyfrować wiadomość m.in. przy użyciu atramentów sympatycznych czy cylindra Jeffersona. Ponadto, omówiona zostanie rola Poznania i związanych z miastem matematyków, a także budowa enigmy oraz wydarzenia II wojny światowej.
Centrum Szyfrów Enigma to jednak nie tylko ekspozycja. Ważną rolę odgrywa również Mediateka, autonomiczna część placówki, adresowana do osób pragnących poszerzyć swoją wiedzę na temat historii złamania szyfrów Enigmy. W Mediatece gromadzone są wszelkiego rodzaju materiały cyfrowe i książkowe na ten temat.
Przywracanie pamięci o dziele polskich kryptologów przyspieszyło od momentu odsłonięcia w 2007 roku, z udziałem Marszałka Marka Woźniaka, pomnika poświęconego Henrykowi Zygalskiemu, Marianowi Rejewskiemu i Jerzemu Różyckiemu.
Od tego czasu Samorząd Województwa Wielkopolskiego jest mocno zaangażowany w konkretne działania promujące „sukces kryptologiczny”. Jednym z nich jest wystawa „Enigma. Odszyfrować zwycięstwo”. W Polsce była prezentowana już 15 razy, a na całym świecie – w dziewięciu wersjach językowych – dotarła do 48 miejsc. Bruksela, Breda, Ispra, Rennes, Mediolan, Rzym, Bletchley Park, Lizbona, Belgrad, Ottawa, Montreal, Waszyngton DC, Nowy Sad, Kluż Napoka, Bukareszt, Kiszyniów, Sorocca – to tylko część, w których mieszkańcy mogli zapoznać się z dokonaniami poznańskich kryptologów.
Zasługującym na szczególną uwagę wydarzeniem było sprowadzenie z Kornwalii do Polski prochów Pułkownika Maksymiliana Ciężkiego, Wielkopolanina, który zdecydował o zastosowaniu metod matematycznych w dekryptażu.
Współpraca z Sir Dermotem Turingiem, który dzięki współpracy z dr. Markiem Grajkiem i Samorządem Województwa Wielkopolskiego podkreślił rolę Polaków w złamaniu kodów Enigmy w swojej książce „X, Y, Z. Prawdziwa historia złamania szyfru Enigmy”. W 2019 roku Sir Dermot Turing – z inicjatywy własnej Marszałka Województwa - odznaczony został Odznaką Honorową Za Zasługi Dla Województwa Wielkopolskiego.