SMOG- JAKIE ZADANIA MA SAMORZĄD A JAKIE RZĄD?
Główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza w Polsce jest spalanie słabej jakości paliw oraz odpadów w domowych, często przestarzałych piecach. Problem wzrasta, gdy występują niesprzyjające warunki atmosferyczne. Jak rozwiązać ten problem?
Szczebel centralny
Ministerstwo Środowiska chciałoby wprowadzić kompleksowe rozwiązania dot. poprawy jakości powietrza, mające na celu wyeliminowanie niskiej emisji. Przy ministerstwie działa Komitet Sterujący ds. Krajowego Programu Ochrony Powietrza, w skład którego wchodzą m.in. przedstawiciele resortu energii, rozwoju, zdrowia, infrastruktury, a także zaproszeni samorządowcy. Praca Komitetu Sterującego przekłada się na konkretne rozwiązania, postulowane przez Ministerstwo Środowiska.
"Są w przygotowaniu dwa rozporządzenia mające wprowadzić normy jakości dla kotłów i paliw stałych. Resort środowiska bardzo mocno o to zabiegał. Cieszę się, że Ministerstwa Energii oraz Rozwoju pozytywnie odpowiedziały na nasze propozycje na rzecz poprawy jakości powietrza w Polsce" – zaznaczył prof. Jan Szyszko.
„Pieniędzy na walkę ze smogiem jest więcej niż złożonych do tej pory wniosków – powiedział prezes zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Kazimierz Kujda. Jak dowiadujemy się w NFOŚiGW tylko w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko do dyspozycji w skali kraju jest ok. 5 mld zł. „Dzięki temu możemy finansować wszystkie inwestycje, które służą likwidacji emisji zanieczyszczeń do atmosfery, w tym również likwidacji tzw. smogu. NFOŚiGW ma również dostępne kolejne 5 mld zł, które będą przeznaczone na dotacje i pożyczki dla beneficjentów" – zaznaczył. „Można składać wnioski i dostać dofinansowanie na modernizację i rozbudowę systemów ciepłowniczych, w tym również węzłów. Efektywną walką ze smogiem nie jest wymiana pojedynczych pieców, ale rozbudowa sieci ciepłowniczych i pełna likwidacja pieców" – dodał prezes Kujda.
Zadania samorządów
„Samorządy powinny poszukiwać lokalnych rozwiązań, a także poprawić monitoring stanu jakości powietrza i jakości spalanego paliwa. Gminy powinny wiedzieć, kto punktowo zanieczyszcza powietrze” – powiedział minister Szyszko.
Konieczne jest powiązanie działań legislacyjnych na szczeblu administracji rządowej z wdrożeniem i odpowiedzialnością za kulturę współżycia ze środowiskiem na poziomie samorządowym.
Walka ze smogiem to także zadanie leżące w gestii podległym marszałkom województw wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW). Ograniczanie niskiej emisji to ich zadanie – w ramach realizacji Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO), czyli dokumentów planistycznych określających działania podejmowane przez organy samorządu województwa na rzecz rozwoju regionu. Fundusze wojewódzkie nie były w ostatnim czasie skutecznym narzędziem w rękach marszałków w walce ze smogiem.
"Dlaczego marszałkowie czy zarządy województw, którzy mają poważne instrumenty finansowe w postaci możliwości finansowania z WFOŚiGW np. w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych działań poprawiających jakość powietrza, w wielu przypadkach w sposób nieefektywny gospodarowali tymi pieniędzmi?” – powiedział rzecznik resortu środowiska Paweł Mucha.
Jednym z zadań wykonywanym przez samorządy jest gospodarka przestrzenna i planowanie przestrzenne na poziomie lokalnym. Została ona zaniedbana w wielu miejscach. „Przykładem może być Warszawa, gdzie niektóre kliny i korytarze napowietrzające zostały zabudowane” – dodaje minister Jan Szyszko. Smog utrzymuje się przez wiele godzin, a nawet dni, jeśli nie ma odpowiedniego ruchu powietrza. Ten problem nie dotyczy jednak tylko stolicy.