Kultura i styl

Źródło: poznan.pl

Za rok Poznań obchodzić będzie 300. rocznicę przybycia osadników bamberskich. O istotności tego wydarzenia nie tylko dla poznaniaków, ale też dla całej polskiej kultury świadczy decyzja o wpisaniu tradycji kulturowych Bambrów Poznańskich na prestiżową "Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego".

Na liście znajdują się najbardziej istotne zjawiska ważne dla wspólnot lokalnych i regionalnych w Polsce. Znajdziemy tam m.in. krakowskie szopkarstwo, pochód Lajkonika, hafciarstwo kaszubskie czy tradycje wytwarzania koronki koniakowskiej, a teraz również - tradycje kulturowe Bambrów Poznańskich.

Do tradycji kulturowych zaliczone zostały: obchody Święta Bamberskiego (które odbywa się co roku w pierwszą sobotę po 1 sierpnia, na poznańskim Starym Rynku przy pomniku Bamberki; stałym elementem widowiska jest odczytanie pierwszego kontraktu zawartego pomiędzy władzami lokalnymi Lubonia a przybyłymi w  1719 roku osadnikami), udział Bamberek ubranych w tradycyjne stroje w paradzie świętomarcińskiej oraz w procesjach Bożego Ciała, tradycja noszenia strojów bamberskich oraz działalność samego Towarzystwa Bambrów Poznańskich podtrzymującego tożsamość grupową.

- Co ważne, znalezienie się na liście krajowej daje możliwości do ubiegania się o wpis na listę światową - mówi Ryszard Skibiński, prezes Towarzystwa Bambrów Poznańskich, które od kilku miesięcy przygotowywało wniosek o wpis na prestiżową listę, prezentowany na posiedzeniu Rady ds. Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. -Wpisanie na krajową listę bardzo nas cieszy, ale i mobilizuje do dalszego rozwoju. 20 lat temu, gdy zaczynałem działanie w Towarzystwie, nie przypuszczałem nawet, że doczekam tak ważnego momentu. Przed nami jeszcze dużo pracy, ale motywacji nam nie zabraknie.

Licząca obecnie ponad 30 pozycji "Krajowa lista zjawisk niematerialnego dziedzictwa kulturowego" jest prowadzona przez Narodowy Instytutu Dziedzictwa od 2013 roku i jest elementem międzynarodowej ochrony dziedzictwa UNESCO, zgodnie z postanowieniami zawartymi w Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 roku (ratyfikowaną przez Polskę w 2011 roku).

- Tradycje Bambrów to pierwszy element listy bezpośrednio związany ze stolicą Wielkopolski - mówi dr hab. prof. UAM Anna Weronika Brzezińska z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM. - Wielkopolskę reprezentują na niej tradycje kulturowe Biskupizny, tradycje weselne z Szamotuł i okolic, tradycje dudziarskie w Wielkopolsce oraz uroczystości ku czci Św. Rocha z błogosławieństwem zwierząt w Mikstacie. Pierwszy poznański wpis na "Krajowej liście" przyczyni się do promocji naszego miasta, jego kultury oraz dobrych praktyk w zakresie promowania idei różnorodności kulturowej i wspierania wspólnot lokalnych w działaniach podejmowanych na rzecz podtrzymywania tożsamości kulturowej - uważa dr. Brzezińska, która wraz z innymi naukowcami z UAM - Martą Machowską, Karoliną Dziubatą i Stanisławą Piotrowską - wspierali Towarzystwo Bambrów Poznańskich na etapie pisania wniosku oraz podczas niezbędnych konsultacji społecznych.

Decyzję o wpisie na listę tradycji bamberskich podjął Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Ważna rocznica

- Uważam to za ważny gest w roku przygotowań do jubileuszu Bambrów - mówi Jędrzej Solarski, zastępca prezydenta Poznania. - 300 lat temu władze miasta, wspólnie z biskupem poznańskim zadecydowały o zaproszeniu do miasta chłopów z państw niemieckich, co przyczyniło się do wzmocnienia pozycji Poznania i wzbogacenia się jego mieszkańców. Osadnicy z Bambergu mieli własny język i tradycje, które zachowali dzięki mądrości i życzliwości poznaniaków i w efekcie wrośli w Poznań na zawsze. W 2019 roku, wspólnie z Towarzystwem zaprosimy gości z Bambergu do Poznania i okażemy naszą gościnność poprzez wsparcie licznych inicjatyw kulturalnych i edukacyjnych, związanych z dziedzictwem bamberskim. Przygotowania już zostały rozpoczęte, jeszcze w tym roku planujemy m.in. konkurs dla poznańskich studentów na nowe wzory pamiątek związanych z Bambrami, w przygotowaniu są także nowe pozycje książkowe na ich temat.

Miasto Poznań zachęca też do współpracy z Towarzystwem Bambrów Poznańskich wszystkie organizacje, które w przyszłym roku chciałyby wesprzeć jubileusz swoimi pomysłami na działania kulturalne i edukacyjne.

Historia Bambrów

Bambrzy przybyli do Poznania w XVIII wieku, by zasiedlić i odbudować wsie, które zostały zniszczone i wyludniły się w związku z wojną północną i zarazą. Władze Poznania wydały wówczas odezwę skierowaną do państw niemieckich - głównie do Bambergu w południowej Frankonii. Prawdopodobnie na wybór tego właśnie regionu miał wpływ biskup poznański Krzysztof Szembek. Gdy przebywał on w Bambergu zauważył, że mimo bogatych gospodarstw wielu chłopów żyło biednie - wynikało to z zakazu dzielenia gospodarstw pomiędzy dzieci. Rolnicy z okolic Bambergu przybywali do Poznania falami i osiedlali się w Luboniu, Dębcu, Boninie, Jeżycach, Winiarach, Ratajach, Wildzie i Górczynie. Jedynym warunkiem dla osadników było zaświadczenie o wyznaniu rzymskokatolickim. Przybysze uzyskali od miasta bardzo korzystne warunki i razem z polskimi chłopami skutecznie odbudowali wsie. Choć nie znali języka polskiego, bardzo szybko się zaaklimatyzowali, a najważniejszą płaszczyzną ich szybkiej polonizacji była przynależność do kościoła. W końcu XIX wieku wśród katolickich mieszkańców wsi należących do miasta Poznania nie było ani jednej osoby deklarującej narodowość niemiecką.

(źródło: poznan.pl)

Przeczytaj poprzedni artykuł!

DNI TWIERDZY POZNAŃ CZYLI POZNAJ MNIEJ ZNANĄ STRONĘ MIASTA